فواید روشهای درمانی حجامت و بادکش
یکی از اولین اقدامات در هنگام گزیدگی بدن توسط حشراتی مانند زنبور، عقرب و مار مکیدن محل گزیدگی به کمک دهان، خارج کردن زهر و جلوگیری از پخش شدن التهاب به بقیه نقاط بدن است. این اقدام از اولین و سادهترین ابداعات بشر برای درمان بیماری ها از طریق مکش محسوب میشود. طبق متون تاریخی به جامانده از گذشته، استفاده از این عمل برای درمان بیماریها مربوط به قرن پانزدهم پیش از میلاد مسیح در مصر بوده که توسط شاخ حیوانات و گیاه بامبو انجام میشده است. انجام این عمل در دورههای گذشته توسط طب سنتی، بسیار مورد استقبال بوده و برای درمان بسیاری از بیماریها به کار می رفته است. با توجه به استقبال و تایید پزشکان و طب مدرن از عمل حجامت و بادکش سعی نمودیم در این مقاله اطلاعات مفیدی را برای آشنایی بیشتر شما با فواید این روشها آماده نماییم.
بادکش درمانی چیست؟
بادکش درمانی قدمت 5000 ساله دارد و از چین تا کشورهای اروپای شرقی مانند بلغارستان و شمال آفریقا مورد استفاده بوده است. به همین دلیل در ایران قدمتی تاریخی دارد و دانشمندان بزرگی نظیر ابن سینا و رازی با کمک آن به درمان بیماریهای مختلفی میپرداختند. در گذشتههای دور پزشکان چینی این عمل را با طب سوزنی تلفیق کرده و از این طریق بسیاری از بیماریها را درمان میکردند. به اعتقاد اطبای سنتی بادکش درمانی خیلی بیشتر از آنتی بیوتیکها و مسکنها میتواند بیماریها را درمان کند.
تکنیک انجام عمل بادکش درمانی که به حجامت خشک و گرم معروف است، بسیار ساده و ارزان بوده و از طریق چند لیوان برای مکش روی پوست انجام میشود. برای انجام این عمل، با ایجاد حرارت در زیر فنجان، روی پوست خلاءی به وجود میآورند که باعث جداسازی خون راکد در رگها میشود. این روش میتواند بسیاری از مشکلات و بیماری ها را درمان کند.
بادکش درمانی با استفاده از لیوانهای سفالی، شیشهای پلاستیکی یا سیلیکونی انجام میشود. روش دیگری نیز برای اینکار وجود دارد که به بادکش خشک معروف است. در آن به کمک دستگاه مکش که دارای فنجانی شیشهای است، خلاءی ایجاد کرده و خون راکت جدا شده، زیر پوست جمع میشود. به دلیل شیشهای بودن فنجان، پزشک یا درمانگر حین انجام درمان با بادکش میتوانند سطح روی پوست را به صورت مداوم کنترل نماید.
انواع بادکش درمانی
عمل حجامت و بادکش در قسمتهای مختلف بدن انجام میشوند که هر کدام برای درمان مشکل و بیماری خاصی مورد استفاده قرار میگیرند.
- بادکش صورت که برای مشکلات رفع چین و چروکها، شفاف شدن پوست و شادابی آن انجام میشود.
- بادکش گردن که برای رفع بیماری تیروئید مانند کم کاری و پرکاری آن استفاده میشود.
- بادکش کمر برای رها شدن از گرفتگی عضلات کمر و سرشانهها استفاده میشود.
- بادکش سینه که برای بالا کشیدن سینهها به جهت زیبایی و کارهای درمانی انجام میشود.
- بادکش شکم برای لاغری شکم و پهلوها، رفع مشکلات گوارشی، درمان یبوست بهبود عملکرد سیستم گوارش، دفع سنگ کلیه و سنگ صفرا انجام میشود.
- بادکش در قسمت رحم و تخمدان که برای بهبود عملکرد تخمدانها، رفع ناباروری، از بین بردن درد دوران پریودی انجام میشود.
- بادکش سیاتیک که برای برطرف کردن گرفتگی سیاتیک و رفع دردهای ناشی از آن انجام میشود.
فواید بادکش درمــــــــانی
- کمک و سرعت بخشیدن به درمان اختلالات خونی؛
- درمان بیماریهای روماتیسمی؛
- تسکین دردهای عضلانی؛
- برطرف کردن مشکلات و بیماریهای زنان؛
- از بین بردن اختلالات پوستی مانند اگزما و آکنه؛
- کمک به حذف سموم و عفونتهای ایجاد شده از محل گزیدگی حیواناتی مانند مار، عقرب و زنبور؛
- تغییر دادن مواد زائد در سلولها و مویرگهای سطحی بدن مانند اسید لاکتیک؛
- جلوگیری از ممانعت خونرسانی دقیق به اندامهای مختلف؛
- رفع هرپس زوستر و رگهای واریسی.
- از بین بردن خستگی و کوفتگی بدن ناشی از تمرینات سخت ورزشی یا حرکات سنگین بدنی؛
- انبساط در مجاری، عروق خونی و اکسیژن رسانی بهتر به آنها؛
- کاهش درد، شلکردن عضلات، بهبود جریان انرژی چی(Qi)و آرام کردن جریان خون؛
- درمان دردهای مانند گردن درد، کمر درد، میگرن و روماتیسم؛
- عمل حجامت و بادکش باعث برطرف شدن اضطراب میشود.
- رفع خستگی؛
- از بین بردن سلولیتهای بدن؛
- درمان آلرژی و آسم؛
- درمان ورم مفاصل و فلج صورت؛
عوارض بادکش چیست؟
به طور حتم هیچ روش درمانی به صورت قطعی ارائه نشده و همه روشها دارای عوارضی هستند. بادکش درمانی نیز از این قاعده پیروی میکند. البته اگر این عمل توسط درمانگر و پزشک حرفهای انجام شود عوارض آن بسیار کم و ناچیز خواهد بود. به هر حال برخی از علائم مانند موارد زیر وجود دارد که میتوان از آنها به عنوان عوارض نادر بادکش درمانی نام برد.
- بروز درد خفیف در ناحیه مکش؛
- ایجاد کبودی یا سوختگی در ناحیه؛
- بروز عفونتهای پوستی؛
هرچند که این عوارض بسیار نادر هستند و در صورت بروز به سرعت از بین میروند. اما در صورتی که برطرف نشوند باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
حـــــــجامت
حجامت در واقع به سیستم دفاع عمومی بدن اعمال یک استرس فوری و آگاهانه میکند تا بتواند علیه تمام عوامل درونی و بیرونی با هوش و فعالیت مقابله کند.
تاریخچه حجامت: حجامت یکی از عناصر طب سنتی و طب اسلامی است که بیش از 3300 سال قدمت دارد. این روش ابتدا در مقدونیه و سپس دریونان باستان و حدود 2600 سال قبل از میلاد مسیح در ایران و چین، و سپس 1500 سال قبل از میلاد مسیح در هند انجام میشد. پس از ظهور اسلام، رسول اکرم (صل الله علیه و آله) این روش را به جهان معرفی کرد. حکمای بزرگ طب سنتی مانند رازی، بوعلی سینا، جرجانی و دیگران حجامت را به عنوان ابزار مهمی برای پیشگیری از بیماریها و درمان آنها توصیف کردهاند.
در حال حاضر، حجامت در 41 کشور جهان به رسمیت شناخته شده و در دست انجام و مطالعه و پژوهش قرار دارد. در ایران، حجامت جایگاه خاصی در فرهنگ مردم دارد و به عنوان یک سنت مهم در اعتقادات آنها جا افتاده است.
حجامت در اسلام: حجامت در اسلام جایگاه ویژهای دارد و در این زمینه حدیثهای فراوانی وجود دارد. به عنوان مثال، رسول اعظم (صل الله علیه و آله) در حدیث شب معراج اشاره به حجامت کرده و امت را به انجام آن تشویق فرمودند. همچنین، امام علی (علیه السلام) حجامت را به عنوان روشی که بدن را سالم نگه میدارد و عقل را تقویت میکند، توصیف کردهاند. امام رضا (علیه السلام) نیز به اهمیت حجامت اشاره کرده و گفتهاند که اگر در چیزی شفا وجود داشته باشد، آن در تیغ حجامت یا شربت عسل است.
تاثیر حجامت و بادکـــــش
در تحقیقاتی که در زمینه تاثیر حجامت و بادکش بر درمان بیماریها انجام شده، نتایج زیر به دست آمده است.
- این عمل با ایجاد تغییر در خواص بیومکانیکی پوست باعث کاهش درد و خروج مواد سمی از آن میشود.
- حجامت با تغییری که در جریان خون ایجاد میکند عضلات را نرم کرده و دردهای مزمن را از بین بردن میبرد.
- این عمل با تنظیم جریان خون باعث بهبود عملکرد سیستم عصبی و هورمونهای بدن میشود.
- حجامت با از بین بردن مواد زائد، فلزات سنگین و سمومی که در اون وجود دارد باعث بهبود سیستم ایمنی و شادابی فرد میشود.
- عمل حجامت منجر به کم شدن نسبت LDL بهHDL و مقدار کلسترول خون میشود.
- لازم به ذکر است که LDL لیپوپروتئین با چگالی کم و مضر برای بدن بوده وHDL چربی خوب یا لیپوپروتئین با چگالی بالا بوده که از بدن در برابر بیماریهای قلبی محافظت میکند.
- حجامت به دلیل افزایش گردش خون در بدن، نوعی ماساژ عمیق در عمق سلولها و رگهای خونی به حساب میآید.
- این عمل خون را به ساخت گلبولهای قرمز تحریک میکند.
- هنگام خلاء و نبود اکسیژن سلولهای پوست، سیگنالهای بیوشیمیایی آزاد میکنند که روی ژنهای هستهای سلول تأثیر میگذارد. در نتیجه خراشهای ایجاد شده بر روی پوست ژنهای دخیل در فرایند تعمیر پوست را فعال میکنند.
فواید حجامت
برخی از فواید انجام حجامت عبارتند از:
طبق گزارشات و تحقیقات علمی این عمل برای درمان مشکلات گوارشی مفید است.
مشکلات پوستی مثل آکنه تبخال و غیره را می توان با حجامت درمان نمود.
در درمان فلج صورت نیز موثر است.
منجر به درمان بیماریهای اختلالات خونی مانند آنمی، هیپوفیلی میشود.
به درمان بیماریهای روماتیسمی مانند آرتریت کمک میکند.
در درمان بیماریهایی مانند فشار خون بالا، میگرن، مشکلات عصبی مانند اضطراب و افسردگی مؤثر است.
تراکمهای برونشیتی در اثر بیماریهای آسم و آلرژیهای مختلف را از بین میبرد.
حجامت و بادکش بیماری واریس را میتوانند درمان کنند.
انواع حجامت
حجامت به دو روش خشک و مرطوب انجام میشود که در ادامه هر یک از آنها را جداگانه بررسی مینماییم.
۱.حجامت خشک:
در این روش پزشک یا درمانگر ماده قابل اشتعال را داخل فنجان گذاشته و آن را بر روی پوست میگذارد تا خاموش شود. این عمل حدود ۳ دقیقه زمان میبرد. همزمان با خنک شدن هوای داخل فنجان خلا در بین پوست و داخل فنجان ایجاد میشود که منجر به مکش پوست حجیم شده و گسترش رگهای خونی در آن قسمت میگردد.
با گسترش حجامت و شناخت ویژگیهایی که دارد، ابزارهای جدیدی برای انجام آن به وجود آمده که یکی از آنها پمپهای پلاستیکی هستند که به جای آتش زدن زدن ماده قابل اشتعال استفاده میشود.
۲.حجامت مرطوب:
در این روش پس از ایجاد خلاء درمانگر فنجان را برداشته و با یک چاقوی جراحی یا اسکنال کوچک برشهای سطحی را بر روی پوست ایجاد میکند. سپس مجدد عمل مکش را انجام داده تا مقدار کمی خون از آنجا خارج شود. متناسب با وضعیت بیمار و مراحل درمانی که طی کرده است، تعداد فنجانهایی مورد نیاز حداکثر 5 و حداقل یک عدد است.
در انتهای کار درمانگر پس از مالیدن پماد آنتی بیوتیک، روی محل زخم پانسمان قرار میدهد. پوست بعد از ده روز مجدد بازسازی شده به حالت اولیه باز میگردد. امروزه طرفداران حجامت مرطوب بیشتر بوده و اعتقاد دارند که این عمل سموم بدن را از بین میبرد و حالت تسکین دهنده دارد.
نحوه تیغ زدن در حجامت
تیغ زدن در حجامت باید توسط فردی با مهارت بالا انجام شود. در کل زمان حجامت حدود 80 سیسی خون از بدن خارج خواهد شد. اگر فردی که این عمل را انجام میدهد، تجربه کافی نداشته باشد، ممکن است با ایجاد خراشهای عمیق باعث خونریزی شدید شود. تیغ حجامت بسیار برنده و ظریف است بنابراین برای کار با آن باید تمرین کافی انجام داد.
پس از استفاده از دستگاه مکش و تجمع خون در موضع مورد نظر، تیغ را به صورت عمودی نگه داشته و در دایرهی تیره، خطوطی موازی به عمق 5/1 یا 2 میلیمتر ایجاد میکنند. بسته به وسعت دایره، دو یا سه ردیف از این خطوط میاندازند. بین ردیفها 5 الی 6 عدد برش موازی و اریب زده میشود تا خون از تمام مویرگها خارج شود.
پس از پایان حجامت، محل زخم را ضدعفونی و پانسمان میکنند. عمق کمی که تیغ زدن در حجامت ایجاد میکند، باعث میشود که جای زخم روی بدن شما نماند. برای اینکه خیالتان از رفع جای تیغ حجامت راحت شود، میتوانید از عسل استفاده کنید. عسل به تسریع بهبود زخم کمک خواهد کرد.
اندامهای مناسب برای انجام حجامت
با توجه به مشکلی که بیمار دارد، پزشک اندام مناسب برای انجام حجامت را تشخیص خواهد داد. بیشتر افراد که برای تقویت سیستم ایمنی حجامت انجام میدهند، خراشها بین دو کتف آنها ایجاد خواهد شد.
حجامت سر برای افرادی توصیه میشود که دچار مشکلات سینوسی هستند. این روش در بهبود افسردگی، سردردهای عصبی نیز موثر خواهد بود.
حجامت در گودی کمر کاری بسیار تخصصی است و برای رفع دردهای سیاتیکی، فشار خون بالا و مشکلات یائسگی از آن استفاده میشود.
استفاده از تیغ حجامت در ساق پا برای رفع دردهای واریسی و تصفیه خون مورد استفاده قرار میگیرد.
حجامت در نواحی گیجگاهی و پشت گوش که برای درمان بیماریهای چشم و گوش است، بسیار خطرناک بوده و نیاز به متخصص دارد.
در حجامت از چه تیغی استفاده میشود؟
تیغی که در حجامت مورد استفاده قرار میگیرد، تیغ بیستوری میباشد. اما تیغ بیستوری چیست؟ تیغ بیستوری همان تیغ جراحی است که بسیار برنده طراحی میشود تا با کمترین فشار، پوست را بشکافد. تیغهای بیستوری پیش از بستهبندی شدن، ضدعفونی میشوند بنابراین پیش از استفاده نباید آنها را بیرون آورد.
تیغ حجامت در دو نوع یکبار مصرف و چند بار مصرف در بازار موجود است. اگر قصد انجام این عمل را دارید بهتر است مطمئن شوید که از تیغ یکبار مصرف استفاده میکنند. این تیغها شمارههای متفاوتی دارند که هر کدام برای اندام خاصی مناسب است. برای مثال:
تیغ 10: ظریفترین تیغ است که بیشترین استفاده را در حجامت نیز دارد.
تیغ 11: دارای لبه نازک برای برشهای ظریف و برش روی شریانها است.
تیغ 12: این تیغ کمی ضخیمتر است اما بسیار خوشدست میباشد.
تیغ 15: طراحیای شبیه به تیغ 11 دارد و بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
معمولا از تیغهای با شماره بالاتر، در عملهای جراحی و ایجاد شکافهای عمیق استفاده میکنند و در حجامت کاربرد چندانی ندارند.
حجامت سوزنی:
نوع دیگری از حجامت مرطوب وجود دارد که به آن حجامت سوزنی گفته میشود. در این روش درمانگر یا متخصص قبل از اینکه فنجان را بر روی پوست بگذارند از یک سوزن استفاده میکنند تا به محض مکش، عملیات خارج شدن خون آغاز شود.
چه کسانی نباید حجامت کنند؟
انجام عمل حجامت و بادکش برای افراد که در زیر اعلام میکنیم ممنوع است.
نوزادان از تولد تا چهار ماهگی؛
زنان باردار تا چهار ماهگی؛
مبتلایان به فشار خون بالا؛
کسانی که کمبود پلاکتهای خونی دارند.
افرادی که در انجام روشهای سنتی درمان به شدت غلبه بلغم میشوند.
سخن پایانی
همانطور که در مورد روشهای درمان حجامت یا بادکش توضیح داده شد متوجه شدید که این اعمال برای سلامتی بسیار مفید هستند. اما نکته مهمی که باید در انجام این عملها در نظر بگیرید شرایط جسمانی بیمار و بررسیهای پزشکی است که باید قبل از عمل انجام شود. بنابراین برای این عمل باید به مرکز درمانی معتبری مراجعه نمایید که ضمن بررسی این موارد، حجامت یا بادکش را توسط فرد متخصص و دوره دیدهای انجام دهد تا هیچ خطری برای فرد در بر نداشته باشد.