مقدمه
قطعاً تاکنون شاهد گیر‌کردن لقمه غذا در گلو خود یا دیگران و بروز حالت خفگی بوده‌اید. علاوه بر حالت خفگی احتمال دارد تکه کوچکی از غذا پشت گلو گیر کرده و احساس ناخوشایندی به شما دست داشته باشد. این عارضه که تل نامیده می‌شود می‌تواند تبعات و اثرات بدی را برای شخص به همراه داشته و فرد را برای مدت‌ها درگیر مشکلات ناشی از خود مانند عفونت نماید. به همین دلیل آشنایی با روش‌های تُل گیری و خارج‌کردن اجسام ریز از گلو به خصوص در مورد کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. از این‌رو ما در مقاله پیش‌رو توضیحات کاملی را در این زمینه ارائه نموده‌ایم که با مطالعه آن در صورت بروز این مشکل بتوانید بهترین اقدام را انجام دهید.
تُل گیری چیست ؟
به خرده‌های ریز غذا، دانه‌های کوچک مثل حبوبات، تیغ‌های استخوان مرغ و ماهی تل گفته می‌شود. به عارضه گیر کردن این اجسام در گلو یا قرار گرفتن آن‌ها پشت حلق، تل‌زدگی و به شیوه‌های درمان آن تل‌گیری می‌گویند.
افراد بسیاری در هنگام غذا خوردن به دلایلی مانند صحبت کردن، سرعت درخوردن یا نجویدن کامل غذا دچار تل زدگی شده و تکه‌ای از غذا پشت گلو و حلقه آن‌ها گیر می‌کند. در این حالت فرد احساس ناخوشایندی داشته یا دچار خفگی می‌شود. در مرحله اول با استفاده از روش‌های مانند سرفه کردن، فشار دادن معده می‌توانید جسم خارجی را بیرون بیاورید. اما در برخی مواقع امکان دارد، جسم خارجی پشت حلق قرار بگیرد، عفونت کند و پس از چند روز مشکلات جدی‌تری را به وجود آورد.
تل‌گیری عمل فیزیکی خارج کردن جسم گیر کرده در پشت حلق بوده که بدون هیچ‌گونه آسیبی توسط افراد که در این زمینه مهارت دارند انجام می‌شود. طبق نظر اطبای سنتی بیشترین علت بروز این بیماری خوردن بیش از اندازه غذاهایی با طبع سرد و ثقل معده است.
عوامل ایجاد کننده تل
در ادامه به بررسی مهم‌ترین علت‌های ایجاد تل‌زدگی و بروز این مشکل در افراد مختلف می‌پردازیم.
- عارضه تل بیشتر در کودکان و افراد مسن که نمی‌توانند غذای خود را به خوبی بجوند، اتفاق می‌افتد. به این ترتیب که ذرات مواد غذایی در پشت گلوی آن‌ها تجمع پیدا کرده، تورم یافته و عفونت می‌کنند.
- در کودکان به دلیل اینکه سیستم گوارش و بلع آن‌ها هنوز تکمیل نشده و مخچه آن‌ها نمی‌تواند پیغام غذا خوردن صحیح را انتقال دهد، این اتفاق بیشتر به وجود می‌آید.
- افرادی که در هنگام غذا خوردن عجله می‌کنند، غذا را درست نمی‌جوند یا بین غذای خود آب می‌نوشند، به عارضه تل‌زدگی و عفونت‌های ناشی از آن دچار می‌شوند.
باید این نکته را در نظر بگیرید که تل در کودکان فقط در صورت خوردن غذاهای جامد اتفاق نمی‌افتد و در کودکانی که به صورت خوابیده شیر می‌خورند یا به آن‌ها با سرنگ شیر می‌دهند، احتمال اینکه که دچار این مشکل بشوند بسیار زیاد است. ماندن شیر در گلوی کودکان به خصوص در هنگام شب باعث تورم در لوزه‌ها و تل‌زدگی می‌شود. در این حالت برای آرامش کودک باید اقدام به تُل گیری نمایید.
- از آنجا که رطوبت از عوامل سرد شدن ناحیه گلو و باز شدن منافذ لوزه بوده، کسانی که مایعات زیاد می‌نوشند، دچار عفونت‌های غلیظ شده و ایجاد عفونت خطرات ناشی از تل‌زدگی را افزایش می‌دهد.
علایم تُل
افراد بزرگسال که دچار تل زدگی می‌شوند قطعاً می‌توانند مشکل خود را بیان نماید. اما در افراد مسنی که اختیار، قدرت و تمرکز روی رفتار خود ندارد یا کودکان و نوزادانی که دچار این مشکل می‌شوند، توجه به علائم و نشانه‌هایی که در آن‌ها به وجود می‌آید، جهت اطلاع از ابتلاء به این مشکل بسیار حایز اهمیت است. در ادامه به بررسی اثرات تل‌زدگی و عفونت‌های ناشی از این عارضه می‌پردازیم تا در صورت مشاهده این علائم اقدامات لازم را انجام دهید.
- معمولاً کودکانی که دچار این مشکل می‌شوند با دست خود مدام بینی و دهان خود را می‌خارند.
- صدای فرد بیمار تغییر می‌کند.
- فرد تل زده به شدت بد خلق و بی‌قراری می‌شود.
- به وجود آمدن ورم در گلو و برجستگی که کاملاً قابل لمس است از علائم تل به حساب می‌آید.
- بی‌اشتهایی و عدم تمایل به غذا خوردن از عوارض این بیماری است.
- ضعف بدن، کاهش وزن، کسالت و بی‌حوصلگی از عوارض ناشی از تل در گلو محسوب می‌شود.
عوارض تل
پس از شناخت علائم فردی که دچار تل زدگی شده، وقت آن رسیده که با عوارض ناشی از این مشکل آشنا شوید. تل‌زدگی عوارض بسیار زیادی داشته مانند عفونت‌هایی که وارد بدن می‌شود و اندام‌های بدن را درگیر می‌کند. در این زمان فرد دچار تب و مشکلات دیگری شده که مدت‌ها با آن درگیر است. به همین دلیل در قدیم در صورتی که فردی دچار عفونت‌های مداوم و طولانی مدت می‌شد، به تل‌گیر مراجعه و به کمک انجام حرکت تُل گیری بسیاری از مشکلات آن حل می‌گردید. در ادامه به معرفی برخی از عوارض این مشکل می‌پردازیم.
- به وجود آمدن تب ناشی از عفونت، درد در ناحیه گلو از علائم بارز ابتلاء به این مشکل و بیماری است.
- بوی بد دهان که ناشی از عفونت گلو بوده از عوارض بارز این مشکل است.
- وجود تاول‌های سفید در انتهای گلو و در برخی از مواقع خراب شدن دندان‌ها از عوارض عفونت ناشی از تل زدگی است.
- آب دهان فرد بیمار افزایش پیدا کرده و به سختی می‌تواند آن را قورت دهد.
- سختی در تنفس از راه بینی و صدای خرخر در هنگام نفس کشیدن در خواب از مشکلات به وجود آمده این عارضه محسوب می‌شوند.
- ابتلا به مشکلات گوارشی مانند تهوع، اسهال و استفراغ، عفونت چشم و خارش آن از دیگر عوارض این بیماری هستند.
روش تل گیری
در طب مدرن و سنتی روش‌های متفاوتی برای تل‌گیری و بیرون آوردن جسم خارجی از گلو وجود دارد. در پزشکی مدرن برای رفع این مشکل از راه‌های سونوگرافی، جراحی و تجویز داروهای پیشگیری از عفونت مانند آنتی بیوتیک‌ها استفاده می‌کنند.
در طب سنتی این کار توسط افراد دوره دیده و کاربلد مانند شکسته‌بندها یا افراد متخصص تل‌گیری که آشنایی کامل با اعضای بدن دارند انجام می‌شود. این افراد اجسام خارجی در گلو را بدن هیچ گونه جراحی یا آسیب به بدن، با عملیات خاصی در کمترین زمان ممکن خارج می‌کنند. در حقیقت تل‌گیری نوعی هنر برای درمان شناخته می‌شود که بدون هیچ آسیبی، سلامتی فرد را به آن باز می‌گرداند.
به دلیل اینکه کودکان نمی‌توانند مشکل خود را بیان کنند بیشترین آسیب را از تل‌زدگی می‌بینند. روش‌های طب نوین برای درمان کودکان بسیار طولانی، تهاجمی و آزار دهنده است. درحالی‌که در طب سنتی با یک کار کوچک فیزیکی به راحتی جسم خارجی بیرون آمده و پس از تُل گیری در مدت 5 تا 10 دقیقه آرامش کودک باز می‌گردد.
طریق خارج کردن تُل
در صورت باز کردن دهان اگر جسم خارجی قابل مشاهده باشد برای بیرون آوردن آن به راحتی می‌توان با یک پنس کوچک یا گوش پاک کن آن را فشار داده و بیرون کشید.
در غیر این‌صورت می‌توانید با روغن زیر گلو را ماساژ داده و با دهان داخل بینی فرد تل زده فوت کنید. در این صورت به راحتی تمام جسمی که پشت گلو گیر کرده یا از دهان خارج می‌شود یا از راه گلو وارد بدن شده و سپس از آن دفع می‌شود. پس از خارج شدن جسم برای تسریع در بهبود می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید.
برای از بین بردن عفونت و همچنین محل تورم ایجاد شده می‌توان گلو را ماساژ داده تا ورم‌هایی که به وجود آمده از بین برود.قرقره سرکه و نمک یا عسل برای چند روز پس از خارج کردن جسم گیر کرده باعث دفع عفونت‌ها و از بین رفتن آن‌ها می‌گردد.البته این کارها فقط در افراد بزرگسال قابل اجرا بوده و نباید برای کودکان چنین کاری را انجام دهید.
روش‌های پیشگیری
برای پیشگیری از بروز همچین مشکلی در کودکان باید مراقبت‌های خود را از آن‌ها بیشتر کنید و اجازه ندهید غذا و اجسام ریز را داخل دهان گذارند.همچنین برای کودکانی که تازه غذا خوردن را شروع کردن، از غذاهای نرم و آبدار استفاده کنید.به کودکان خود خوابیده شیر ندهید.از غذاهایی با طبع سرد که باعث افزایش بلغم می‌شود کمتر استفاده کنید. این نکته برای مادرانی که به کودکان خود شیر می‌دهند بسیار حائز اهمیت است.توجه داشته باشید هر چقدر که رطوبت داخل حفره‌های دهان کاهش پیدا کند این عارضه کمتر اتفاق می‌افتد و دیگر نیازی نیست برای تُل گیری به پزشک مراجعه نمایید.
جمع‌بندی
با توجه به اهمیت بروز تل‌زدگی در افراد به خصوص کودکان و مشکلات ناشی از آن، سعی کردیم در این مقاله راه‌های مهمی را برای جلوگیری و درمان این عارضه ارائه نماییم. توجه به سابقه فرد متخصص تل‌گیری و تجربه‌ی او در این زمینه از نکات مهمی است که هنگام مراجعه باید آن را در نظر بگیرید.
همچنین باید توجه نمایید که هنگام انجام این عمل به خصوص در کودکان کم سن و سال، باید تمام نکات ایمنی و بهداشتی رعایت شود. در همین راستا قبل از هر اقدامی باید در خصوص محل مورد نظر تحقیقات لازم را انجام دهید.